Ontwikkeling van Windpark DZZU in relatie tot de nieuwe windturbine-bepalingen

Op 30 juni 2021 heeft de Raad van State (RvS)een tussenuitspraak over Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding. Deze uitspraak heeft gevolgen voor het toepassen van de algemene regels voor windturbines in het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling. Lees meer.

Uitbreiding park

Het bestaande Windpark Delfzijl Zuid wordt uitgebreid met 16 windturbines. Hiermee wordt invulling gegeven aan de plannen met windenergie van de Provincie Groningen (Provinciaal Omgevingsplan – POP, 2009).  

51.000 huishoudens

De windturbines leveren een belangrijke bijdrage aan de duurzame energievoorziening in Groningen. Er wordt straks zo’n 175.000 MWh schone energie opgewekt, goed voor ±51.000 huishoudens.

Gebiedsfonds

Ieder jaar wordt er zo’n 70.000 (€1050 euro per megawatt) beschikbaar gesteld voor duurzame en/of maatschappelijke projecten die ten goede komen aan de leefomgeving. Zodra de fase van de bouw van de windturbines is aangebroken, kan iedereen uit de omgeving ideeën aandragen en zitting nemen in het stichtingsbestuur.  

Het project

Nederland werkt aan duurzame, betrouwbare energie. In 2050 moet de energievoorziening bijna helemaal duurzaam zijn. Duurzame energie is nodig om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen en om klimaatverandering te beperken. Daarom is het onder andere nodig om windenergie te realiseren. Om bij te dragen aan deze nationale doelstelling heeft de provincie Groningen drie concentratiegebieden aanwezen voor windenergie. In één van deze gebieden is de uitbreiding van het bestaande windpark Delftzijl Zuid gepland. Het bestemmingsplan dat momenteel in procedure is voorziet in de realisatie van 16 windturbines. Het totaal aantal megawatt (MW) opgesteld vermogen is nog niet definitief, maar naar verwachting ligt het rond de 65 megawatt (MW). De initiatiefnemers zijn:

  • ZuidZes B.V.
  • Eneco Wind B.V.
  • Kloosterlaan B.V.
  • HiNerg B.V.

Voor de levering van adviesdiensten hebben initiatiefnemers Ventolines B.V. ingeschakeld. Ventolines is het aanspreekpunt voor de omgeving.

Locatie windpark

In de provincie Groningen is ervoor gekozen om windturbines op drie locaties te concentreren. Deze locaties zijn in 2009 vastgesteld in het Provinciaal Omgevingsplan (POP) en in een provinciale omgevingsverordening (artikel 4.13). Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding bevindt zich binnen één van deze locaties. Het plangebied ligt direct ten zuiden van het bestaande windpark Delfzijl Zuid.

Gebiedsfonds

Vanaf het moment dat Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding in bedrijf is  zal jaarlijks circa €70.000 euro (€1050 per MW) worden gestort in het gebiedsfonds. – Het gebiedsfonds maakt duurzame en/of maatschappelijke projecten mogelijk die ten goede komen aan de leefomgeving. Hoe het fonds precies opgezet zal gaan worden is nu nog niet bekend; dit ligt in handen van de provincie en de gemeente. – Het bestuur van het gebiedsfonds zal gaan uit mensen uit de omgeving. Aanvragen voor deelname in het bestuur van het gebiedsfonds kunnen worden ingediend zodra de windturbines gebouwd worden.

 

De ontwikkeling van Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding in relatie tot de nieuwe windturbinebepalingen

Op 30 juni 2021 heeft de Raad van State (RvS)een tussenuitspraak over Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding. Deze uitspraak heeft gevolgen voor het toepassen van de algemene regels voor windturbines in het Activiteitenbesluit en de Activiteitenregeling.

In deze tussenuitspraak oordeelt de RvS dat de algemene Rijksregels voor windturbines in het Activiteitenbesluit milieubeheer en de Activiteitenregeling milieubeheer buiten toepassing moeten worden gelaten. Voor deze Rijksregels en de hierin opgenomen normen voor oa geluid en slagschaduw is namelijk niet de juiste procedure gevolgd. De rijksregels zijn wel gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek naar de milieugevolgen. Maar volgens een Europese richtlijn ( de SMB-richtlijn) had een milieueffectrapport (MER) moeten worden gemaakt.

De RvS komt hiermee terug op een uitspraak uit 2019. Toen oordeelde de RvS dat voor dezelfde rijksregels geen milieueffectrapport (MER) hoefde te worden gemaakt. Dit is het gevolg van een nieuw arrest van het Europese Hof van Justitie (het Nevele arrest).

Wat betekent dit nu eigenlijk?

De tussenuitspraak van de RvS maakt dat de normen voor onder anderegeluid en slagschaduw uit het Activiteitenbesluit buiten toepassing zijn gesteld en windparken dus niet meer hun plannen op deze normen kunnen baseren. De nationale regering zal nu zo’n milieubeoordeling moeten gaan maken. Op het moment dat die beoordeling is afgerond, kunnen overheden, en dus windparken, weer aansluiten bij de nieuw vastgestelde windturbinenormen.

De regering (ministerie van Infrastructuur en Waterstaat) is ondertussen gestart met het onderzoek dat moet leiden tot hernieuwde normstelling. Hiervoor wordt een milieueffectrapport gemaakt. Het is de verwachting dat de hernieuwde normen eind 2023 in werking zullen treden.

De tussenuitspraak heeft niet tot gevolgd dat er in de tussentijd geen nieuwe besluiten meer kunnen worden genomen over windturbineparken. Specifiek in deze procedure heeft de RvS de gemeenteraad van Eemsdelta de mogelijkheid gegeven om het bestemmingsplan en de omgevingsvergunning te herstellen door eigen normen voor het windpark vast te stellen. Dit is inmiddels gebeurd; de herstelbesluiten voor bestemmingsplan en vergunningen zijn in december 2021 vastgesteld.

Effecten van windturbines

Windturbines produceren geluid door het ronddraaien van de wieken. Dichtbij een windturbine hoor je het zoeven van de wiektippen door de lucht. Bij meer wind bewegen de rotorbladen sneller en maakt de windturbine meer geluid. Het is vaak zo dat bij hardere wind het omgevingsgeluid – ruisen van de wind om het huis, bladeren in bomen – dusdanig hard is dat dit het geluid van een windturbine overstemt. Als het zacht waait, draait de windturbine zachtjes of staat deze stil en maakt daardoor geen of weinig geluid. De afgelopen jaren is veel geïnvesteerd in de ontwikkeling van de beperking van geluidhinder door windturbines. Dit is bereikt door betere geluidsisolatie, verlaging van het toerental en een verbeterd ontwerp van de rotorbladen. Om geluidsoverlast voor omwonenden zo beperkt mogelijk te houden is regelgeving opgesteld. Tot voor kort was er regelgeving (Activiteitenbesluit) die bepaalde dat het jaargemiddelde geluidniveau als gevolg van een windturbine of windpark bij een woning van derden niet meer kanbedragen dan 47 dB (A) Lden. Door de recente uitspraak van de Raad van State (30 juni 2021) zijn de normen voor oa geluid vanuit het Activiteitenbesluit buiten werking gesteld, en zijn voor dit windpark lokale normen in het bestemmingsplan vastgelegd. De lokaal vastgestelde norm is voor dit windpark 47 dB(A) Lden.

Slagschaduw, oftewel de schaduw van een draaiende windturbine, kan hinder veroorzaken. De wisseling tussen wel en geen schaduw (frequentie), het verschil tussen licht en donker (contrast) en de blootstellingsduur aan de schaduweffecten kunnen deze hinder veroorzaken. Om overlast voor omwonenden zo beperkt mogelijk te houden is regelgeving opgesteld. Tot voor kort was er regelgeving (Activiteitenbesluit) die bepaalde dat dat indien er vaker dan 17 dagen per jaar en meer dan 20 minuten per jaar slagschaduw op een woning valt, de windturbine automatisch wordt stilgezet (automatische stilstand voorziening). Door de recente uitspraak van de Raad van State (30 juni 2021) zijn de normen voor oa slagschaduw vanuit het Activiteitenbesluit buiten werking gesteld, en zijn voor dit windpark lokale normen in het bestemmingsplan vastgelegd. In het bestemmingsplan is voor dit windpark vastgelegd dat er geen slagschaduw op omliggende woningen veroorzaakt mag worden.

Elke type windturbine moet een certificaat hebben waaruit blijkt dat voldaan wordt aan de internationale ontwerpnorm voor windturbines. Het betreft de IEC 61400-1 norm. Deze heeft onder meer betrekking op de veiligheid van de windmolen. Onderdeel van de norm betreft het beoordelen of een windturbine bestand is tegen extreme weersomstandigheden (hoge windsnelheden, windstoten). De windturbines voor Delfzijl Zuid Uitbreiding moeten ook over een dergelijk certificaat beschikken voordat met de bouw kan worden begonnen. Verder wordt rekening gehouden met risicogevoelige objecten, zoals gasleidingen en verkeerswegen.

Windturbines zijn groot en hoog en vormen daardoor een zichtbaar element in het landschap. In het open veld zullen de windturbines van Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding van een behoorlijke afstand waarneembaar zijn. Indien er begroeiing of objecten voor staan zal het windpark minder goed zichtbaar zijn. De mate waarin het windpark waarneembaar is, is ook afhankelijk van de weersomstandigheden. Onderaan deze pagina zijn er visualisaties te zien van het bestaande windpark en de nieuwe situatie met de windturbines van Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding erop. 

Vraag & antwoord

De initiatiefnemers zijn:

  • ZuidZes B.V.
  • Eneco Wind B.V.
  • Kloosterlaan B.V.
  • HiNerg B.V.

Voor de levering van adviesdiensten hebben initiatiefnemers Ventolines B.V. ingeschakeld. Ventolines is het aanspreekpunt voor de omgeving.

  • 2009: gebied windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding is vastgesteld als zoekgebied voor windenergie in het Provinciaal Omgevingsplan (2009)
  • 2012: Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) opgesteld
  • 2013-2019: opstart en doorlopen stappen ruimtelijk proces
  • Begin zomer 2020: vaststelling bestemmingsplan en verlening van de vergunningen voor Windpark Delfzijl Zuid Uitbreiding
  • Eind 2020 en begin 2021 beroepsprocedure bij de Raad van State
  • Juni 2021: Tussenuitspraak Raad van State
  • Eind 2021: aanpassing van bestemmingsplan en vergunningen op basis van lokale normen voor geluid en slagschaduw
  • 2022: financiering en voorbereiding bouw
  • 2022-2023: bouw windturbines
  • 2023: Uitspraak Raad van State en start exploitatie windpark

(indicatieve planning, deze kan wijzigen gedurende de looptijd)

Er zijn meerdere informatiebijeenkomsten geweest tijdens het ruimtelijk proces in 2016 en 2017. Ook organiseerden de gemeente en provincie op 3 maart 2020 een goed bezochte informatieavond in De Ontmoeting in Wagenborgen. Gedurende deze avond konden geïnteresseerden het ontwerpbestemmingsplan inzien door middel van diverse visuele uitingen. Ook gingen bezoekers in gesprek met de provincie, gemeente en de initiatiefnemers. Indien u zich inschrijft voor de nieuwsbrief houden wij u op de hoogt van het laatste nieuws en updates over het windpark.

De initiatiefnemers realiseren zich dat met de komst van meer windmolens er ook meer effecten zullen optreden. Met name direct omwonenden zullen deze effecten merken. De initiatiefnemers vinden het belangrijk dat omwonenden goed op de hoogte worden gesteld en waar mogelijk betrokken bij de realisatie van de uitbreiding. Iedereen is welkom om contact op te nemen.

Op 22 december 2021 heeft gemeente Eemsdelta het herziene bestemmingsplan vastgesteld met lokale normen voor geluid en slagschaduw, en op 23 december 2021hebben de Gedupeerde Staten van Groningen op basis hiervan de hernieuwde omgevingsvergunning verleend voor de uitbreiding van het windpark Delfzijl Zuid. Tijdens de procedures ter vaststelling van het bestemmingsplan en het verlenen van de vergunningen stonden voor u de wettelijke middelen zoals het indienen van zienswijzen open. Tot zes weken na de beluitvorming kon beroep tegen het bestemmingsplan en de vergunningen worden ingediend. Het bestemmingsplan en de vergunningen zijn nog niet onherroepelijk

De windturbines die gerealiseerd gaan worden zijn van het type Nordex N133 STE met een vermogen van 4,8 MW en een ashoogte van 135m. Deze windturbines vallen binnen de vergunde dimensies van as- en tiphoogte. De term STE staat voor “serrated trailing edges” at simpelweg betekent dat de bladen van de windturbine een zaagtandpatroon hebben waardoor er minder turbulentie ontstaat wat resulteert in betere aerodynamica en hierdoor minder geluidproductie. 

De regel is dat vanaf een tiphoogte van 150 meter er verlichting op de windturbines moet komen. Deze regels komen vanuit de Inspectie Leefomgeving en Transport (IL&T) en zijn er voor de veiligheid van het vliegverkeer. De verwachting is dat er verlichting nodig is. Indien dat zo is zullen we initiatiefnemers er alles aan doen om de hinder te beperken door toepassing van nieuwe regelgeving (o.a. dimmen van de lichten tot 10% bij goed zicht en vastbrandende lampen i.p.v. knipperende lichten).

Elke type windturbine moet een certificaat hebben waaruit blijkt dat voldaan wordt aan de internationale ontwerpnorm voor windturbines. Het betreft de IEC 61400-1 norm. Deze heeft onder meer betrekking op de veiligheid van de windturbine. Onderdeel van de norm betreft het beoordelen of een windturbine bestand is tegen extreme weersomstandigheden (hoge windsnelheden, windstoten). De windturbines voor Delfzijl Zuid Uitbreiding moeten ook over een dergelijk certificaat beschikken voordat met de bouw kan worden begonnen.

Na 3 tot 6 maanden is er meer energie opgewekt met de windturbine dan dat het heeft gekost om de windturbine te produceren (inclusief grondstoffen), vervoeren en te plaatsen.

Nederland werkt aan duurzame, betrouwbare energie. In 2050 moet de energievoorziening bijna helemaal duurzaam zijn. Duurzame energie is nodig om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen en om klimaatverandering te beperken. Daarom is het onder andere nodig om windenergie te realiseren. Windenergie op land is op dit moment een van de goedkoopste vormen van duurzame energie. Voor zonne-energie en andere vormen van duurzame energie moet de overheid meer subsidie per kWh beschikbaar stellen om ook deze vormen rendabel te kunnen maken. Daarnaast zijn windmolens, in een land als Nederland waar het vaak en hard waait, heel effectief. Moderne windturbines produceren 90-95% van de tijd elektriciteit en worden nog steeds doorontwikkeld en efficiënter. Ze worden hoger en groter, omdat het op grote hoogte harder en constanter waait. Ze krijgen langere wieken en betere besturing, zodat ze meer elektriciteit leveren tegen lagere kosten. Hierdoor wordt windstroom goedkoper.